Jak możesz sam wspierać odporność psychiczną twojego dziecka?

Odporność psychiczna to cecha osobowości, która w dużym stopniu determinuje to, na ile skutecznie radzimy sobie z problemami, wyzwaniami i presją niezależnie od okoliczności. Człowiek odporny psychicznie traktuje trudne sytuacje jako część życia i niezależnie od okoliczności, potrafi je wykorzystać w procesie własnego rozwoju.

Odporność psychiczna to nasza naturalna zdolność do przetrwania w obliczu różnych niepowodzeń i trudności. Im bardziej jesteśmy odporni, tym lepiej potrafimy przystosować się do niesprzyjających sytuacji życiowych.

Do tej pory większość badań na temat odporności psychicznej skupiała się na starszych dzieciach. Jednak wszystko wskazuje na to, że Model 4C, może śmiało odnieść się do dzieci młodszych.

Na ten moment trwają prace nad kwestionariuszem dopasowanym do potrzeb młodszych użytkowników.  W modelu 4C odporność psychiczna opiera się na czterech filarach.

 

1. Wyzwanie (challenge) – postrzeganie życiowych wyzwań jako szansy.
2. Pewność siebie (confidence) – wysoki poziom wiary w swoje możliwości.
3. Zaangażowanie (commitment) – wytrwałość w realizowaniu zadań.
4. Kontrola/poczucie wpływu (control) – przekonanie o możliwości wpływania na własny los.[1]

Dzieci codziennie stawiają czoła wielu trudnym wyzwaniom i przeciwnością losu tj.; brak wiary w siebie, znęcanie, stres związany ze szkołą, nauką, presja ze strony rodziców czy rówieśników, przyjaźnie, media społecznościowe i wiele innych. Dzieci, które w dzieciństwie doświadczyły wielu różnych problemów związanych z samopoczuciem psychicznym i emocjonalnym, mogą być bardziej podatne na obniżony nastrój, trudności z koncentracją, drażliwość czy inne problemy natury psychicznej. Oczywiście, zapewniając bezpieczne i pełne miłości środowisko, rodzice i rodzina dziecka może pomóc mu, w procesie zdrowienia i dobrego samopoczucia psychicznego, a przez to zwiększyć jego zdolność do stawiania czoła różnym trudnych sytuacją w jego życiu. Jednak odporność psychiczna w różnych obszarach życia dziecka, może odegrać znaczącą rolę w jego życiu. Dlatego im wcześniej podejmiesz interwencję, tym lepsze przyniesie ona rezultaty.

Odporność psychiczną możesz u dziecka wzmocnić na różne sposoby. Oto kilka z nich.

Możesz zaprosić rutynę do swojego życia. Dlaczego? Młodsze dzieci dobrze się czują w domach, w których jest bezpieczna struktura to daje im poczucie bezpieczeństwa. I nie ważne, czy to jest wspólna rozmowa przy kolacji lub wspólny czas z książką. Gry to, też dobry sposób na spędzenie wspólnego czasu i wzmacnianie odporności psychicznej  u dzieci. Pozycja, taka jak gra rozwojowa „Głaskotki” może być dobrym wstępem do lepszego poznania dziecka i budowania w nim odporności psychicznej. Ważne jest to, aby rutyna odbywała się regularnie.

Możesz również wprowadzić rytuały, święta, które mają szczególne znaczenie dla twojego dziecka. Świętujcie je wspólnie lub z jego bliskimi przyjaciółmi.

Silna więź z rodziną i przyjaciółmi, którym dziecko może ufać wzmacnia jego odporność psychiczną. Pomóż mu też budować poczucie wartości i zaufania do siebie. Przypomnij, dziecku sytuacje, kiedy w przeszłości samo poradziło sobie z różnymi wyzwaniami. Jednocześnie zapewnij go, że może też na ciebie liczyć, szczególnie w sytuacjach dla niego stresujących mających miejsce w szkole lub w innym środowisku społecznym.

Kolejną rzeczą, która sprzyja odporności psychicznej jest realizacja celów, wraz z zaplanowaniem sposobu na ich osiągniecie. W ten sposób pomagasz swojemu dziecku, zrozumieć, że może przejąć kontrolę nad swoimi działaniami. W takich sytuacjach okaż, mu dużo wsparcia, czułości i miłości. Niech czuje, że jest wysłuchane, kochane, i otoczone rodzicielską opieką.

A oto kilka, ćwiczeń plastycznych z elementami arteterapii, które mogą pomóc twojemu dziecku zadbać o jego odporność psychiczną.

 

MAŁY SUKCES

Zadanie dla dziecka:

Narysuj swój najmniejszy sukces.

Pytania, które możesz wykorzystać w trakcie rozmowy z dzieckiem:

Jak jest twój najmniejszy sukces?

Co czujesz, patrząc na swój rysunek?

Co zrobisz ze swoim sukcesem?

Jak wpływa on pozytywnie na twoje życie?

 

WOREK UMIEJĘTNOŚCI

Polecenie dla dziecka:
Na kartce papieru narysuj duży worek, a w nim pięć umiejętności, które posiadasz.

Pytania, które możesz wykorzystać w trakcie rozmowy z dzieckiem;

Jakie umiejętności posiadasz?

Jakie znaczenie one mają dla ciebie?

Kiedy korzystasz z tych umiejętności?

Kiedy ostatnio z nich skorzystałeś?

Kiedy zauważają je inni?

Jak jeszcze możesz je wykorzystać?

 

NADAJĘ SIĘ

Zadanie dla dziecka:

Pomyśl przez chwilę i narysuj, tak jak potrafisz, to, do czego wiesz, że się nadajesz.

Pytania, które możesz wykorzystać w trakcie rozmowy z dzieckiem;

Do czego się nadajesz?

Co czujesz, gdy o tym myślisz?

Jaką ma to dla ciebie wartość?

Jak pozwala ci to radzić sobie w trudnych sytuacjach?

 

MÓJ KOLEGA

Zadanie dla dziecka:

Zamknij oczy i pomyśl o swoim koledze ( koleżance) z grupy, z którym ( z którą) lubisz spędzać czas w szkole na placu zabaw.

Pytania, które możesz wykorzystać w trakcie rozmowy z dzieckiem;

Kto to jest? Z jakiego powodu lubisz spędzać z nim czas? Co wspólnie robicie?

 

 

TRZY WYJŚCIA

Zadanie dla dziecka.

Cz. 1

Na jednej kartce narysuj sytuację, która ostatnio jest dla ciebie trudna lub kłopotliwa. Być może wymaga ona od ciebie większego wysiłku. Może jest związana (…) szkołą, placem zabaw, czynnością, którą wykonujesz, lub zupełnie z czymś innym?

Cz. 2

Weź trzy kartki i na każdej z nich narysuj, tak jak potrafisz i chcesz, trzy wyjścia z tej sytuacji – takie, które przychodzą ci do głowy w tym momencie i które możesz wprowadzić w życie. Kiedy skończysz rysować, omów każde wyjście.

Pytania, które możesz wykorzystać w trakcie rozmowy z dzieckiem;

Jakie trzy wyjścia z tej sytuacji znalazłeś?

Czy są one realne?

Jakie masz możliwości działania?

Co dzięki nim możesz zyskać dla siebie?

 

PASJE

Zadanie dla dziecka:

Narysuj, co zrobiłeś ostatnio tak niezwykle interesującego, że w ogóle nie zwracałeś uwagi na to, co dzieje się wokół ciebie.

Pytania, które możesz wykorzystać w trakcie rozmowy z dzieckiem;

Co to było?

Kiedy to miało miejsce?

Jak się z tym czułeś?

Jak dbasz o swoje zainteresowania każdego dnia?

Co twoje zainteresowania wnoszą dobrego do twojego życia?

W jaki sposób czerpiesz z nich na co dzień?

Do czego cię inspirują?

Kiedy możesz z tego korzystać?

 

[1] D. Strycharczyk, P. Clough, Odporność psychiczna. Strategie i narzędzia rozwoju, Gdańsk 2017