Powrót uczniów do szkoły po czasie edukacji zdalnej – jak zadbać o relacje oraz zbudować motywacje

Powrót po pandemii przed wakacjami, na trzy tygodnie do szkoły stacjonarnej był krótkim i bardzo emocjonującym przeżyciem. Zarówno Uczniowie, Nauczyciele jak i Rodzice mieli burzę emocji i wiele pytań i wątpliwości związanych z tym okresem. Sytuacja będzie wyglądała podobnie we wrześniu, po wakacjach. Można zatem podsumować, że powrót uczniów do szkoły po czasie edukacji zdalnej jest wyzwaniem zarówno dla dzieci jak i dla rodziców i nauczycieli.

Niepewność dotyczyła do końca terminu powrotu, zresztą obecnie we wrześniu 2021 też nie wiadomo jak będzie wyglądał powrót do szkoły i jakie warunki zastaną uczniów.

Czy będzie reżym sanitarny, czy uczniowie będą mogli chodzić podczas przerwy po korytarzach czy po podwórku. Nauczyciele w każdej szkole radzili sobie jak mogli najlepiej wśród zmieniających się szybko warunków epidemiologicznych.

Sytuacja związana z pandemią COVID-19 miała wpływ na wiele sfer naszego życia oraz życia naszych dzieci, uczniów. Jedną z takich sfer jest zdrowie psychiczne; ponieważ wybuch pandemii wiąże się z doświadczaniem silnego, długotrwałego stresu; z destabilizacją poczucia bezpieczeństwa oraz niepokojem. Stąd tak ważne jest, aby powrót do szkoły zacząć od rozmowy, od zbudowania relacji – nie od umawiania się na sprawdziany, kartkówki czy sprawdzanie zeszytów i umiejętności jakie nabyli podczas nauki on-line.

Stawiaj relację ponad rację

Dla wielu uczniów ogromnym stresem jest powrót do szkoły związany dodatkowo z obszarem relacji koleżeńskich. Ważne jest, aby pochylić się zarówno jako nauczyciele – jaki i rodzice- nad ich obrazem świata, spojrzeć z ich perspektywy na zmiany jakie zaszły w nich oraz dookoła nich. Uczniowie w klasach 1-3 częściej widzieli swoich rówieśników niż pozostali uczniowie. Okres dorastania wiąże się z wieloma zmianami fizycznymi i psychicznymi zachodzącymi w młodych ludziach. Zmieniają się ich upodobania, nawyki, zwyczaje; a ponadto wchodząc w okres dojrzewania nie raz pojawia się trądzik, zmiana głosu- mutacja. Po pandemii kolejnym obszarem zmian jest utrata lub zwiększenie masy ciała; uczniowie boją się bycia ocenianymi, sami są dla siebie bardzo ostrymi krytykami i każdy dodatkowy bodziec przysparza im ogrom stresów i obaw. Nie widzieli się przez prawie 9 miesięcy, z małą 3 tygodniową przerwą obcowali z sobą w klasach, też w dość okrojonych warunkach do podtrzymania przyjaźni – z uwagi na widmo sprawdzianów oraz kartkówek. Część z nich niestety nie pojawiła się w szkole – odkładając z różnych powodów powrót na wrzesień 2021.

Część rodziców, obserwując wycofanie i zmiany zachodzące u swoich dzieci – mianowała powrót do szkoły „powrotem do stanu sprzed pandemii” zakładając, że zmiany jakie zaszły ustąpią jak za dotknięciem magicznej różdżki. Pamiętajmy, że świat do którego wracamy nigdy nie będzie taki sam jak ten sprzed pandemii COVID.  Ważne jest zaczęcie rozmowy na temat tego „jak było”. „jak jest” oraz „jak będzie”. Nauczmy się od nowa rozmawiać. Zadawajmy pytania – ale mówmy o sobie, o swoich obawach, lękach i jak sobie dajemy radę ze stresem, który jest obecny w naszym „dorosłym” życiu. Pokażmy uczniom i dzieciom, że też popełniamy błędy, też się boimy, też ponosimy ryzyko i nie zawsze wygrywamy. Powoli nauczmy to nowe pokolenie wytrwałości, cierpliwości i wiary w siebie. Ważne jest, żeby nasi uczniowie czuli nasze wsparcie, by wiedzieli, że nie zbagatelizujemy ich problemów, że jesteśmy dla nich i po to żeby dawać im siłę, wsparcie i pomoc. Pokażmy, że nie ma „głupich pytań”; że zawsze należy skupić się na szukaniu rozwiązania – a odpuścić szukania winnych… bądźmy dla młodych ludzi nauczycielami, inspiracją i przyjaciółmi…

Dużo jest gier na integrację, polecam szczególnie te, które można wykonywać w ruchu i pokazujmy jak pięknie się możemy różnić – dzięki temu uzupełniać i w jakich obszarach jesteśmy podobni. Oprócz wielu gier i pomysłów dostępnych online; mogę szczerze polecić „patyczaki pytaki” – gra mojego autorstwa; którą można w różne sposoby wykorzystać. Proponuję zakup patyczków drewnianych logopedycznych/ medycznych – nie sterylnych (około 7-9 zł za 100 sztuk). Na każdym patyczku markerem można zapisać pytanie (zależy w której grupie wiekowej pracujemy; pytania od: „Co lubisz robić?”; „Wolisz psy czy koty?”, do pytań „Czego najbardziej obawiałeś się po powrocie do szkoły?” …

 

 

Uczniowie siedzą w kole na ziemi i losują po kolei pytania. Jest to ciekawa forma wspomagająca naukę rozmowy o uczuciach, doświadczeniach; nauka słuchania innych, nabywania umiejętności dyskusji, wymiany poglądów; a dla nas jest cennym materiałem jakie lęki, obawy, radości przynieśli po wakacjach nasi podopieczni.

Swawola a wolność – warto znać różnicę, żeby nie popełniać błędów wychowawczych.

Mówimy o swawoli wówczas, gdy nie stawiamy granic, gdy nie edukujemy przez co utrwalamy złe nawyki. Wolność natomiast jest swobodą wypowiedzi, jest braniem pod uwagę odczuć i emocji drugiej osoby oraz swoich. Nie zapominajmy, że też jasno musimy omówić granice – tu polecam zacząć każdą lekcję we wrześniu od spisania kontraktu z uczniami. Na każdej lekcji indywidualny kontrakt na płaszczyźnie nauczyciel – uczniowie. Wspólnie zapisujemy hasłowo zagadnienia (jesteśmy punktualni, jemy i pijemy podczas przerwy, zwracamy się do siebie uprzejmie, …. – ważne, żeby spisywać zagadnienia w formie pozytywnej – bez „NIE”)

Słuchając uczniów i wspólnie szukając rozwiązań dajemy im szansę na prawidłowy rozwój, wiarę w siebie i poczucie decydowania o swoim życiu i sobie. Pamiętajmy, że ostatni rok był dla nas wszystkich wielkim wyzwaniem i jesteśmy po to, aby wesprzeć naszych uczniów w powrocie do nauki w szkole. Nie raz słyszałam od zaniepokojonych rodziców, że ich dzieci miesiącami nie wychodziły z pokoju, nie chciały się kąpać i siedziały tygodniami w łóżku w piżamie… ustalmy od nowa zasady współpracy, taki kontrakt pomoże rozładować emocje, może otworzyć pole do rozmowy na temat strachu związanego z powrotem do szkoły.

Nauczanie to sztuka, pasja i styl życia

Proces uczenia się przebiega w mózgu powoli. Wynika to z faktu, że wzmocnienie i ustabilizowanie nowo powstałych połączeń neuronalnych wymaga czasu. Na wzmocnienie i stabilizację połączeń neuronalnych wpływa też częstotliwość ich używania. Jeśli często wracamy do nabytej wiedzy, korzystamy z wykształconych umiejętności, odpowiedzialne za nie połączenia neuronalne wzmacniają się. Brak powtórzeń zaś powoduje, że połączenia te zostają słabe i nieefektywne.

Niektórzy uczniowie wracają do szkoły pełni energii, spragnieni relacji i zdobywania wiedzy. Nie zabraknie też uczniów znudzonych i brakiem motywacji do nauki, którzy woleliby zajmować się czymś innym w czasie lekcji, a podczas pandemii robili wiele, by odejść od ekranu komputera lub chociaż wyłączyć kamerkę czy mikrofon… Zastanówmy się ponadto, dlaczego my, jako nauczyciele, od ponad roku częściej myślimy o szkole w kategoriach straty niż zysku. Zamiast zamartwiać się – można powinniśmy pozytywnie wpływać zarówno na sposób, w jaki nasi uczniowie przyswajają wiedzę i odrabiają lekcje, jak również na ich poczucie odpowiedzialności za własną edukację. Pamiętajmy, że misją nauczyciela jest przybliżenie uczniom wiedzy – bo szkoła to nie tylko oceny! (Choć jako nauczyciel wiem, że z ocen uczniów nauczyciele są rozliczani – ale nie o tym ten artykuł!).

Nauka jest to proces, który trwa całe życie, od narodzin aż po śmierć. Nauka oznacza przystosowywanie się i zdolność do radzenia sobie ze zmianami – to jest to, czego chcemy nauczać młode pokolenia. Jak wpoić uczniom konsekwencję, chęć dążenia do celu, realizację marzeń i odpowiedzialność za siebie i swoje wybory. Nauczyciel musi mieć te umiejętności w sobie, większości z nich można się nauczyć, można je w sobie wypracować. Nauczyciel dzieląc się swoim zamiłowaniem do przedmiotu buduje relację, zaraża swoją konsekwencją, uporem, ciekawością życia. Stare powiedzenie mówi: „Jak chcesz nauczyć Jacka matematyki – musisz znać i matematykę i Jacka”. Nie bójmy się rozmawiać i nawiązywać relacje z uczniami, Oczywiście relacje oparte na szacunku do siebie i do drugiej osoby; relacje nauczyciel – uczeń, ale szczere, otwarte i pełne empatii do drugiego człowieka.

Jak obudzić w dziecku odpowiedzialność za naukę, nie powodując presji i nie strasząc konsekwencjami? Dobrą drogą jest umiejętna motywacja!

Dbanie o dobrą motywację ucznia jest kluczowym elementem, aby czuł chęć do powrotu do nauki bezpośredniej. Ważne jest, abyś Nauczycieli oraz Rodzicu – rozmawiał z uczniem / dzieckiem. Tematy rozmów:

• Skupienie uwagi na pozytywnych aspektach powrotu do szkoły
• Wspólne wymienienie korzyści, jakie uczeń może czerpać z nauki stacjonarnej,
• Wyznaczajcie wspólnie cele i celebrujcie każdy postęp; aby uczeń docenił proces realizacji celu – nie skupiał się jedynie na wyniku
• Nauczycielu, prowadź lekcje w ciekawy sposób, pokaz swoja pasję i zaangażowanie – bądź pomysłowy, wykorzystaj narzędzia używane w pracy zdalnej, nie bój się pozwolić na poszukanie informacji na telefonie (uczniowie prawdopodobnie cały czas korzystają z telefonów podczas lekcji – w taki sposób, żebyś Ty jako nauczyciel tego nie zauważył); wprowadź konkursy, burze mózgów, inscenizacje, notatki wizualne, wymyślanie symboli, wypisywanie „słów kluczy” itp.

 

Pamiętajmy, że każdy nasz zmysł aktywuje inne struktury mózgowe. Stąd, im więcej zmysłów bierze udział w procesie uczenia się, tym więcej struktur mózgowych zostaje pobudzonych i zmuszonych do współpracy. Wskutek tego efektywność procesu uczenia się wzrasta. Najskuteczniejszą formą polisensorycznego stymulowania mózgu jest zabawa oraz wszelkiego rodzaju działania artystyczne: prace manualne, śpiew, taniec. Proces uczenia się przebiega najefektywniej, gdy pracujemy z innymi ludźmi, w grupie. Niezależnie od wieku silny, długotrwały stres hamuje proces uczenia się.

Pomysłowość i odejście od utartych rozwiązań będą Twoimi sprzymierzeńcami – pomogą Ci takie innowacyjne rozwiązania na skupienie uwagi uczniów, podtrzymanie efektu zaskoczenia i zainteresowania przedmiotem. A jak uczeń zainteresuje się, poszuka i wypowie się na ten temat – jest duża szansa na to, że zapamięta zdobytą tak wiedzę na dłużej!!!