arteterapia - terapia poprzez sztukę
Rozwój

Arteterapia – terapia poprzez sztukę

„Nie istnieje nic takiego, czego by sztuka nie mogła wyrazić.” napisał w jednej ze swoich powieści Oscar Wilde. Dlaczego zaczynam od tego tekst o arteterapii? Ponieważ to idealnie obrazuje jej uniwersalność szczególnie w kontekście wyrażania emocji – czyli ważnego aspektu terapeutycznego. W okresie dziecięcym bardzo istotne jest, by uczyć dziecko szerokiej gamy emocji i pokazywać, że każda z nich jest tak samo potrzebna i niezbędna do funkcjonowania. Zapraszam zatem do świata arteterapii!

Czym jest arteterapia?

Najprościej rzecz ujmując – terapią przez sztukę. I jej elementy możemy czasem wykorzystywać nieświadomie – rysując, tworząc muzykę, czy tańcząc. Myśląc o arteterapii w bardzo codziennym aspekcie, możemy łatwo zauważyć, że tego typu czynności pomagają nam w wyrażaniu tego, co nie zawsze powiemy głośno, lub w ułożeniu kłębiących się w głowie myśli. W bardziej profesjonalnym podejściu arteterapia jest rodzajem terapii zajęciowej, stosowanej już od przedszkola. Polega na wykorzystywaniu w świadomy i powtarzalny sposób postępowania terapeutycznego, którego celem jest doprowadzenie do określonego wyniku. Medium arteterapii są ogólnie pojęte środki twórczości. W zasadzie metoda ta posłużyć może każdemu, niezależnie od wieku, otwierając drogę do własnego wnętrza – potrzeb, emocji, lęków. Osoby z problemami natury emocjonalnej, psychologicznej, często dopiero przez sztukę są w stanie się otworzyć. Jest to bardzo ważne, bo tylko w takim wypadku terapeuta jest w stanie im pomóc.

Czy trzeba mieć talent, aby korzystać z arteterapii?

Absolutnie nie! I to jest w niej najpiękniejsze. W arteterapii nie chodzi o efekt pracy jako takiej – czyli perfekcyjny rysunek czy dopracowany utwór. Można powiedzieć, że chodzi bardziej o proces tworzenia i otwierania się w jego trakcie. Nie trzeba posiadać uzdolnień w konkretnym kierunku sztuki, aby skorzystać z dobrodziejstw tej metody. Za to ma ona szereg zastosowań – na przykład w przypadku osób, które miewają problemy z komunikacją werbalną, nerwicami, zaburzeniami lękowymi, lub zmagają się z traumatycznymi przeżyciami. Jest też dobrą drogą dotarcia do dzieci z problemami związanymi z wyrażaniem emocji. Arteterapią warto się jednak zainteresować nawet wtedy, kiedy tego typu problemy nas nie dotyczą. Ostatecznie jest to również forma uwalniająca od napięcia i służąca relaksacji.

Jak działa arteterapia?

Wyobraź sobie, że jesteś w stanie głębokiego wzburzenia i w takiej sytuacji pomaga Ci rysowanie. W pewnym momencie, gdy bardzo skupiasz się nad tym, co tworzysz, Twoje blokady emocjonalne mają szansę opaść. To właśnie w tym momencie wszelkie nagromadzone emocje, lęki, napięcie – znajdują swoje ujście. W arteterapii ten właśnie moment sprawia, że pacjent zyskuje większą łatwość w otworzeniu. Często również – szczególnie w przypadku starszych pacjentów – sami zaczynamy sobie uświadamiać własne emocje. Można to podzielić na dwie zupełnie różne ścieżki – nieświadomą i świadomą. Świadomie – mamy poczucie, że tworzymy coś dobrego, pięknego i już przez to czujemy się lepiej. Na płaszczyźnie nieświadomości odkrywamy natomiast dzięki temu coraz więcej czynników, na które do tej pory nie zwracaliśmy w ogóle uwagi.

Jak wybrać odpowiednią metodę arteterapii dla dziecka?

Najlepiej kierować się po prostu tym, w czym dziecko czuje się najlepiej i co daje mu dużą swobodę w tworzeniu. Nie jest to równoznaczne z posiadaniem talentu w tej dziedzinie. Czasem jednak zdarza się, że pomimo braku predyspozycji do śpiewu, i tak lubimy śpiewać, prawda? I to jest jak najbardziej w porządku. Gorzej jednak, jeśli ta czynność powoduje u nas wyraźny dyskomfort lub stres. Przez taką aktywność raczej ciężko będzie nam się zrelaksować i dotrzeć do sedna swoich emocji.

Rysunek wyraża więcej, niż tysiąc słów

Arteterapia często automatycznie kojarzy się głównie z rysunkiem. Nie bez powodu – rzadko które dziecko nie lubi rysować, a nauka rysowania to jeden z ważnych etapów rozwoju. Już od drugiego roku życia uczymy się coraz lepiej przelewać swoje myśli i wyobrażenia na papier. Pierwsze bazgroły z czasem nabierają nowych kształtów, a nasze rysunki zaczynają coraz lepiej odzwierciedlać wiedzę, którą zdobywamy o otaczającym nas świecie. Stają się również wyrazem zainteresowań, sympatii bądź antypatii, nastroju, poziomu wiedzy. O tym, na ile sposobów możemy analizować te małe dzieła, można by tutaj napisać całą książkę. Głównie jednak warto pamiętać, by rozmawiać z dziećmi o tym, co przedstawiają ich rysunki. Jeśli znajdujemy na nich elementy, które nas niepokoją, lub nagle sposób tworzenia diametralnie się zmienia, to warto poszukać powodów, które za tym stoją. I najważniejsze – nie krytykować tego, co dziecko tworzy! Nawet jeśli elementy widoczne na rysunku nas niepokoją, zakazywanie dziecku malowania ich nie jest dobrą drogą. Nie wyklucza bowiem problemu, a jedynie pogłębia już istniejące blokady emocjonalne. Często również dla dziecka jest to po prostu sposób na uporządkowanie i uszeregowanie zdobytej wiedzy i przeżyć.

 

Arteterapia na inne sposoby

Rysunek to tylko jeden z przykładów, który dość dobrze obrazuje on proces działania tej techniki terapeutycznej. Wybierać można jednak ze znacznie szerszej gamy dziedzin i aktywności. Arteterapia to również:

  • Bajkoterapia – czyli wykorzystanie bajek i opowieści dla dzieci, które zawierają pewne konkretne elementy terapeutyczne i pomagają zmierzyć się z własnym wyzwaniem, problemem lub blokadą. Bajkoterapia to również szereg innych korzyści – dzięki niej dziecko pogłębia swoją wiedzę o świecie, kulturze, ludziach, poznaje historię i obyczaje. Rozwija wyobraźnię, poszerza zakres słownictwa i rozpoznaje swoje zainteresowania.
  • Grafika komputerowa – tak! Co prawda w tym aspekcie należy wziąć pod uwagę bezpieczeństwo dziecka podczas pracy z komputerem, ale grafika komputerowa również może być środkiem artystycznym w arteterapii. Czasem jej elementy mogą zainteresować już dzieci na etapie edukacji wczesnoszkolnej.
  • Fotografia – zdjęcia zrobione przez dzieci to ciekawy wgląd w ich perspektywę. Często można zauważyć na nich, czym dokładnie interesuje się dziecko i na co najmocniej zwraca uwagę w otaczającym je świecie.
  • Rzeźba – wymaga cierpliwości i skupienia, które odciąga uwagę i pozwala uspokoić i uporządkować emocje. Dodatkowo rozwijają się zdolności manualne dziecka.
  • Muzykoterapia i taniec – ruch i rytm pomagają uzyskać harmonię, ułatwiają poznanie swojego ciała i umysłu. Dodatkowo to wspaniała możliwość wyładowania dziecięcej energii!

 

Arteterapia na poważnie i na co dzień

Najlepsze efekty w oparciu o arteterapię uzyskuje się podczas zajęć prowadzonych przez specjalistów w tej dziedzinie, ze względu na ich rozległą wiedzę i umiejętność świadomego prowadzenia terapii do wyznaczonego celu. Jednak jej elementy możemy z powodzeniem wprowadzać do domu lub na zajęcia w szkole. Zajęcia z takimi elementami nie tylko pomogą zredukować poziom stresu, ale również trenować kreatywność. Będą również źródłem wiedzy o tym, co się dzieje w głowie dziecka – a nie zawsze nam o tym powie.

 

Izabela Witek
Izabela Witek – doświadczenie związane z dziećmi zdobywa jako Content Manager w LiveKid, firmie tworzącej system do zarządzania żłobkami i przedszkolami, który twórcy zamknęli w prostej aplikacji mobilnej. Razem z LiveKid organizuje również darmowe szkolenia dla wychowawców przedszkolnych pod hasłem Akademia LiveKid.
LiveKid
LiveKid to mobilny system zarządzania żłobkiem lub przedszkolem, który umożliwia m.in.: planowanie nieobecności, korzystanie z wirtualnej tablicy ogłoszeń, rozliczeń rachunków czy personalizowania jadłospisów w żłobku lub przedszkolu. Wspiera kontakt z rodzicem i ułatwia czynności związane z biurokracją, takie jak rachunki, rozliczenia czy faktury, a także mobilne płatności.

Dodaj komentarz

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. more information

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close