Strach przed ciemnością i koszmary nocne u dziecka

Strach, lęk jest określany jako stan złego samopoczucia wywołany poczuciem, że nadchodzi coś niebezpiecznego. Pierwsze lęki przed ciemnością objawiają się w momencie, gdy dziecko kończy 3 – 4 lata i trwa najczęściej do 6 – 7 roku życia. Strach przed ciemnością jest częścią rozwoju, która pojawia się samoistnie i niekoniecznie musi być związana ze sposobem wychowania dziecka. Należy wiedzieć, że można wyszczególnić różne przyczyny lęku. Są nimi na przykład: pobudzanie u dziecka strachu przed ciemnością, pozwolenie dziecku na oglądanie bajek i słuchanie opowiadań o duchach czy potworach oraz zostawienie malucha w ciemnym pokoju w czasie snu.

Lęk jest naturalną częścią życia. Dlatego warto zastanowić się nad tym jak odpowiedzialnie i świadomie działać w momentach, gdy dziecko boi się ciemności. Istotna również jest odpowiedź na pytanie: Czy należy walczyć z lękiem przed ciemnością? I mogłoby się wydawać, że skoro jest ten lęk naturalną częścią rozwoju u dzieci to można by zostawić je samemu sobie i po prostu czekać aż wyrośnie z tej histerii. Niestety to myślenie jest bardzo, bardzo mylne. W czasie zaistnienia lęku bardzo ważna jest obecność dorosłego, który będzie towarzyszył dziecku w oswajaniu własnego lęku tak by dziecko z czasem mogło go samo opanować. Rolą rodzica jest niebagatelizowanie dziecka oraz rzeczywistości, która istnieje w jego wyobraźni, ponieważ jest ona dla malucha realna jak i rzeczywistość. Dziecko nie odróżnia co się dzieje rzeczywiście a co w śnie.

Aby móc oswoić dziecko przed ciemnością można stosować następujące zabawy: teatrzyk cieni, wyświetlanie slajdów na ścianie. Warto również czytać bajki, które mówią o losach bohaterów, którzy zmagali się z podobnymi problemami i strachami jak dziecko. Dzięki temu bajki, które są pełne humoru i empatii pomogą dziecku radzić sobie z lękiem. Podczas nocy w dziecięcym pokoju powinien panować półmrok, który może zapewnić zapalona mała lampka bądź uchylone drzwi od pokoju. By dziecko czuło się bezpieczne nocą warto również zaopatrzyć je w tak zwanego „strażnika snu” którym może być maskotka posiadająca w sobie światełko. Dziecko będzie miał pewność, iż strażnik snu odgoni wszystkie potwory, które będą chciały zbliżyć się do niego w ciemności. Zapewni to spokojny sen dziecku i ochronę.

Dziecko należy wspierać towarzysząc mu przy zasypianiu. Zamiast uświadamiać je, iż potwory, duchy i inne strachy nie istnieją, lepiej przeszukać wspólnie pokój tak by samo mogło przekonać się, że w pokoju nie ma niczego. Sen dla dziecka powinien być relaksem i czasem w którym będzie czuło się bezpieczne. Nie powinno wiązać się ze stresem. Z maluchem należy rozmawiać o wszystkim, również o rzeczach, których się boi. Należy wiedzieć, że kluczem do sukcesu i przerwania trudnych przeżyć jest rozumienie dziecka.

Jako rodzice również nie możemy porównywać swojego dziecka do innych dzieci, które są młodsze bądź starsze, bardziej odważne czy bardziej lękliwe. Działanie to może negatywnie wpływać na samoocenę i poczucie wartości dziecka. Kategorycznie nie można również porównywać emocji dzieci. Zamiast tego trzeba podkreślać, iż każde dziecko i każdy dorosły ma prawo do swoich uczuć i reakcji, na sytuacje które go spotykają. My, dorośli powinniśmy również towarzyszyć dziecku w ciągu ostatnich minut przed zaśnięciem. Gdy zgasimy już światło i zapalimy lampkę nocną w tym czasie powinniśmy próbować wyciszyć dziecko poprzez czytanie bajek, albo poprzez słuchanie kołysanek. Słuchanie jaki czytanie książek skutecznie obniża poziom hormonu stresu a co za tym idzie uspokaja wszystkie lęki.

Gdy dziecku w pewnym momencie uda się samodzielnie zasnąć, oswoić swój lęk i czuć się bezpiecznym – pochwal dziecko za odwagę. Prawdziwa i drobna motywacja może zachęcić dziecko do podejmowania kolejnych prób ku nocnej walce z potworami spod łóżka. Doceń starania dziecka.

Z czasem może się również okazać, że ciemność nie jest taka straszna. Kolejnym sposobem na to by oswoić dziecko z lękiem i strachem nocnym, tak by uwolnić się też od koszmarów nocnych jest wieczorne oglądanie gwiazd i księżyca przez okno bądź wyjście na spacer, gdy jest już ciemno. Niemniej należy pamiętać, że oswajanie się ze strachem i lękiem może trwać długi czas. Dziecku należy dać zrozumienie, szacunek, uzbrajając się w cierpliwość.

Tak naprawdę nie ma uniwersalnej, jednej metody radzenia sobie z lękami dziecięcymi a do tylko dlatego że każde dziecko jest inne.  Dzieci nie należy zostawiać w ciemnych pokojach a tym bardziej nie można zamknąć drzwi, gdy dziecko tam przebywa. Te zachowania mogą potęgować strach w dziecku i budować traumę. Owszem może się zdarzyć tak że po jakimś czasie dziecko niezrozumiane przestanie płakać i mówić o tym, że się boi, ale to nie oznacza przestanie się bać ciemności. Tłumienie emocji może skutkować rozwinięciem się w dorosłym życiu tak zwanej nyktofobii, czyli fobii przed ciemnością. Dlatego kategorycznie nie można wyśmiewać się z dziecka z jego lęków i obaw. Należy dać dziecku poczucie, że się go rozumie i dać zapewnienie, że każdy czegoś się boi w nie ma tym nic złego. Przytulajcie swoje dzieci, głaszczcie i uspokajajcie. Zawsze musi wiedzieć, że ma pomoc i wsparcie w was. Pod żadnym pozorem nie wzbudzajcie i nie podsycajcie wyobraźni dziecka strasznymi opowieściami czy bajkami, dlatego że po ich wysłuchaniu dziecko będzie to wizualizować nocą, co może powodować wybudzanie się ze snu i koszmary nocne.

Znajdźcie wspólnie przyczyny strachu. Jeśli okaże się, że jest nim na przykład cień to pokażcie dziecku skąd on się wziął. Nauczcie robić dziecko cień zajączka na ścianie czy inne zwierzątko. Przy takiej zabawie dziecko będzie wiedziało skąd się bierze cień i będzie czuło, że samo potrafi go wykonać i że ma nad nim całkowitą kontrolę.

Podkreślę również, że koszmary nocne występują u dzieci młodszych i są one poważnym powodem do tego by bać się zasypiania. Koszmary senne są dużo gorsze od samej ciemności. Małe dzieci nie mają zielonego pojęcia o tym, że to co im się śni nie istnieje i nie dzieje się naprawdę. I powstaje pytanie: Jakie koszmary śnią się naszym dzieciom? Odpowiedź brzmi: najgroźniejsze. Dzieci śnią o tym, że gonią je potwory, wilki, olbrzymie niedźwiedzie, źli ludzie i mogą czuć, że w momencie wielkiego strachu nie mogą się ruszyć ani nikogo zawołać. Rzeczywistość jest materiałem do tych snów dlatego że to co wydarzyło się w ciągu dnia miesza się dziecku w śnie z tym co widziało w telewizji albo z tym o czym słyszało. Dlatego tak ważne jest to co dziecko słyszy i widzi przed położeniem się spać. Koszmary nocne mogą się wydarzyć również poprzez przeżycie jakiś przykrych wydarzeń, zmianami w życiu, ale również przez stres.

Nocą, gdy dziecku przyśni się coś strasznego i budzi się przerażone, nie zawsze łatwo jest je uspokoić. Mimo to starajmy się nawiązać kontakt z dzieckiem, przytulajmy je i bądźmy blisko.

Życzę każdemu dziecku spokojnych nocy pełnych pięknych snów!