Rany u pierwszaka

Dziecko w wieku szkolnym jest w szczególny sposób narażone na różnego rodzaju rany, otarcia, a nawet stłuczenia. Prawdą jest, że nie da się uniknąć ich wszystkich. Dlatego tak ważna jest wiedza dotycząca środków, które mogą choć trochę pomóc dziecku w przezwyciężeniu związanego z nimi dyskomfortu. Co zatem warto zastosować w przypadku wystąpienia ran, otarć lub stłuczeń?

Postępowanie w przypadku ran

 

W większości przypadków rany i głębsze otarcia wiążą się z mniej lub bardziej intensywnym krwawieniem. Jeśli zatem rana nie wymaga konsultacji lekarskiej, to należy wpierw oczyścić jej powierzchnię w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia ponownej infekcji. Następnie rana powinna zostać zdezynfekowana za pomocą środków bakteriobójczych i zabezpieczona za pomocą opatrunku. Czasami wystarczy założenie prostego plastra, który składa się z preparatu antyseptycznego. Jeśli skaleczenie jest większe, to można zastosować specjalny gazik zabezpieczony plastrem. A jeśli dziecko skończyło już 2 rok życia, to można u niego zastosować wymienione już wcześniej plastry hydrokoloidowe, które doskonale sprawdzają się w walce ze stanami zapalnymi i zakażeniami.

 

Jeśli rana jest poważniejsza, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem. Rany głębsze (mowa tu m.in. o ranach ciętych) koniecznie trzeba zastosować opatrunki chłonące. Sprawdzają się one wszędzie tam, gdzie konieczne jest zatamowanie krwawienia. Wraz z krwią tworzą one gęstą strukturę, która swymi właściwościami przypomina działanie skrzepu. W przypadku bardzo silnego krwawienia, konieczne jest zastosowanie opatrunku uciskowego, w przypadku którego stosuje się bandaże elastyczne. Aby nałożony w ten sposób opatrunek nie przesiąkł krwią, należy nie tylko docisnąć go do rany i nałożyć na niego kolejny. Zasada ta obowiązuje jedynie wtedy, gdy ma się do czynienia z bardzo głęboką i silnie krwawiącą raną.

 

Uwaga! Jeśli w ranie znajdują się duże ciała obce, to pod żadnym pozorem nie należy ich usuwać. W przeciwnym razie można doprowadzić do drastycznego wzrostu krwawienia. W wielu przypadkach to właśnie ciała obce uszczelniają ranę.

 

A co, jeśli rana jest zanieczyszczona piaskiem lub żwirem? W takiej sytuacji należy sprawdzić, czy dziecko było szczepione na tężec. Ryzyko zachorowania na tą paskudną chorobę wzrasta w przypadku ran rozległych i kłutych. Zastosowanie przeciwciał tężcowych jest zalecane wówczas, gdy ostatnie szczepienie na tężec miało miejsce wcześniej niż 10 lat temu. Jeśli rana powstała na skutek ukąszenia żmii, konieczne jest podanie surowicy. Szczególną ostrożność należy zachować również w kontekście ran, które powstały na skutek ugryzienia przez zwierzęta (w tym psy i koty). Wiążą się one ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wścieklizny.

 

Odkażanie rany – praktycznie wskazówki

 

Każda, nawet najmniejsza rana u dziecka powinna być odkażona. Słaba, dopiero wykształcająca się odporność, nie chroni tak skutecznie organizmu malucha, toteż proces odkażania powinien być wykonany precyzyjnie i z użyciem konkretnych substancji o działaniu antyseptycznym. Oto lista związków chemicznych, które warto podać w takich okolicznościach maluchowi.

 

1. Woda utleniona – to jedna z najpopularniejszych substancji odkażających. Nazwa ta jest – z chemicznego punktu widzenia – nieprawidłowa, gdyż powinna ona brzmieć „nadtlenek wodoru”. Dawniej powszechnie wykorzystywano ją do odkażania ran. Dziś stosuje się ją tylko w ostateczności, gdyż nie tylko nie zabija ona wszystkich bakterii, ale też nie niszczy wszystkich drobnoustrojów. Dlatego zamiast wody utlenionej warto stosować połączenie czystej wody z mydłem. Zaletą tej mieszaniny jest jej neutralność w odniesieniu do procesów związanych z regeneracją tkanki skórnej.

 

2. Nadmanganian potasu – to ważny z punktu widzenia chemika związek chemiczny, gdyż można z niego wytworzyć m.in. tlen. Jednak z punktu widzenia biologa jest to preparat odkażający i ściągający. I choć stosuje się go głównie jako dodatek do kąpieli dla kobiet ciężarnych, dzieci i niemowląt, a także jako środek do leczenia atopowego zapalenia skóry, to w pewnym sensie można go wykorzystać również w procesie odkażania ran. Wadą tego preparatu jest to, że można go kupić zwykle w postaci kapsułek. Aby zastosować je na ciało, należy rozpuścić jedną z nich w minimum dużej szklane wody.

 

3. Jodyna – to preparat o dość kontrowersyjnych właściwościach. Stosuje się go jedynie w przypadku dużych ran, a także w sytuacjach, gdy… skóra jest nieuszkodzona. Jodyna jest preparatem przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i przeciwgrzybiczym. Jodyna to związek chemiczny, którego stosowanie na otwarte tkanki może doprowadzić do ich obumierania. Dlatego zaleca się, aby na rany stosować wyłącznie wodny roztwór jodu i to najlepiej w formie preparatu o nazwie płyn Lugola.

 

4. Spirytus salicylowy – to kolejny produkt, który wykazuje silne działanie antyseptyczne. O jego skuteczności decyduje duża, procentowa zawartość alkoholu. Stosowany bezpośrednio na ranę zabija zdecydowaną większość drobnoustrojów. Niestety, wiąże się to z nieprzyjemnym odczuciem dyskomfortu, a zwłaszcza pieczenia i szczypania.

 

5. Srebro koloidalne – to związek chemiczny, będący składnikiem wielu bardzo skutecznych preparatów antybakteryjnych i przeciwgrzybiczych. Zaletą preparatu jest m.in. jego neutralny wpływ na proces regeneracji tkanek.

 

6. Rumianek – wywar z tej rośliny wykazuje dość szczątkowe właściwości antyseptyczne, ale mimo to wykorzystuje się go np. w trakcie kąpieli małych dzieci i niemowląt. Zaletą rumianku jest m.in. to, że nie wykazuje on szkodliwego wpływu na skórę dziecka i nie podrażnia jej.

 

Preparaty odkażające i ich przykłady

 

Na rynku istnieje wiele różnych preparatów odkażających, których skuteczność zależy m.in. od ich postaci i zawartych w nich substancji aktywnych. Oto produkty, które mogą pomóc dziecku w przezwyciężeniu skutków wystąpienia ran, otarć i skaleczeń.

 

1. Silne płyny odkażające – to preparaty bogate w wiele różnych substancji aktywnych, w tym m.in. w dichlorowodorek oktenidyny. Częstym składnikiem tychże preparatów jest też fenoksyetanol. Należy jednak podkreślić, że spora grupa tych środków to leki kationowe. Oznacza to, że nie należy ich stosować przede wszystkim z anionowymi substancjami myjącymi. Stosowanie płynów odkażających jest zalecane głównie w oczyszczaniu i pielęgnacji o charakterze powierzchniowym i pooperacyjnym. Można go też stosować w przypadku wystąpienia oparzeń, a także w kontekście ran głębokich z występującą martwicą.

 

2. Łagodne płyny odkażające – niektóre płyny o działaniu antyseptycznym wykazują znacznie słabsze działanie, toteż zaleca się je głównie w przypadku pojawienia się drobnych ran powierzchniowych, a także zadrapań, otarć i oparzeń. Preparaty te są bogate głównie w związki siarczanu neomycyny, siarczanu polimyksyny oraz bacatryny cynkowej. Opcjonalnie można je stosować np. w kontekście ukąszeń lub owrzodzeń.

 

3. Maści antyseptyczne – to szeroka gałąź produktów przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybiczych. Niektóre z nich – jak np. maść cynkowa – są bardzo dobrze znane i cenione za silne właściwości regeneracyjne. Niektóre maści są bogate w lanolinę, która wspiera procesy odpowiedzialne za pielęgnację skóry. Na rynku jest też całkiem sporo produktów ziołowych, wśród których dominującą rolę odgrywa maść nagietkowa, rumiankowa i szałwiowa.

 

4. Plastry – najskuteczniejsze w tej grupie są produkty hydrokoloidowe. Z zewnątrz posiadają one delikatna, cienką warstwę, której głównym budulcem jest pianka poliuretanowa. Od wewnątrz plastry te zawierają karboksymetylocelulozę, pektynę i żelatynę, które razem wykazują silne właściwości antyseptyczne. Dzięki temu, działają one również bezpośrednio na skórę, ograniczając ryzyko powstawania stanów zapalnych, odparzeń i związanych z nimi ran.

 

Podsumowując, nie wszystkie z przedstawionych powyżej preparatów sprawdzą się w przypadku niewielkich otarć i ran. Warto jednak pamiętać, że w razie powstania poważniejszych uszkodzeń ciała, zastosowanie takich preparatów jak płynu Lugola bądź opatrunków hydrokolidowych może okazać się niezbędne.