Jak chronić się przed kleszczami?

W czasach koronawirusa szczególnie doceniamy czas, który możemy spędzić z dziećmi na świeżym powietrzu. Wyjście do lasu o tej porze roku nie tylko pozwala nam cieszyć się słońcem i świeżym powietrzem, ale niestety również zwiększa ryzyko „złapania” kleszcza, a tego pasożyta wolelibyśmy unikać!

Nie bez powodu kleszcze budzą strach – są to niebezpieczne pasożyty, które przenoszą bakterie i wirusy wywołujące groźne choroby: boreliozę, kleszczowe zapalenie mózgu, anaplazmozę, tularemię.

Pomimo, że kleszcze są groźne i o tej porze roku jest ich naprawdę dużo, to jeszcze powód, abyśmy zamykali się w domu. Zamiast tego warto dowiedzieć się, jak możemy przed nimi chronić siebie i dzieci oraz co zrobić, gdy kleszcz zaatakuje i kiedy należy udać się do lekarza.

Aby skuteczniej chronić przed kleszczami, warto poznać kilka faktów na ich temat

W Polsce występuje 21 gatunków kleszczy. Najczęściej mamy do czynienia z trzema z nich: kleszczem pospolitym, kleszczem łąkowym i obrzeżkiem gołębim.
Największa aktywność kleszczy przypada na okres od późnej wiosny do wczesnej jesieni, czyli właśnie teraz.
Atakują swoje ofiary najczęściej w godzinach porannych oraz od późnego popołudnia do zmierzchu.
Kleszcze zamieszkują głównie obrzeża łąk, pól, lasów i terenów zielonych, co nie oznacza, że nie można ich spotkać w centrum miasta.
Kleszcze nie spadają z drzew, a znajdują się głównie w trawach, krzewach, na niskich gałęziach drzew. Można je spotkać na leszczynie, paprociach, czarnym bzie. Potrafią wspiąć się maksymalnie do 150 cm.
Kleszcze nie przepadają za słońcem, ale lubią ciepłe oraz wilgotne miejsca.
Kleszcze potrafią wyczuć ofiarę nawet z 20 metrów! Reagują na zapach potu, feromony, temperaturę ciała, wydychane powietrze. Potencjalnego żywiciela namierzają tzw. narządem Hallera umiejscowionym na pierwszej parze nóg.
Pasożyty nie od razu wbijają się w ciało swojej ofiary. Kiedy już się znajdą na skórze człowieka, szukają dogodnego miejsca, które będzie zaciszne, ciepłe i wilgotne. Kleszcze mogą wędrować po ciele nawet przez godzinę. Miejsca, w które najczęściej się wbijają to: pachwiny, okolice kolan i pach, łokcie, linia włosów, okolice ucha i pośladki.
Kleszcze są ślepe i nie identyfikują ofiary po kolorze ubrania. Warto jednak zakładać ubrania jasne, na których łatwiej będzie je zauważyć.
Ugryzienie kleszcza jest bezbolesne. Pomimo tego, że wbija się głęboko w skórę, to automatycznie wprowadza wydzielinę mającą działanie znieczulające i opóźniające reakcję zapalną u ofiary.
Nie każde ukąszenie kleszcza jest groźne, a to dlatego, że nie wszystkie kleszcze zarażają. Niemniej jednak, każde miejsce po ukąszeniu należy uważnie obserwować, a wszystkie niepokojące objawy powinny być jak najszybciej skonsultowane z lekarzem.

Możemy chronić dzieci i siebie przed kleszczami unikając miejsc trawiastych, zakładając jasne ubrania, nie wychodząc na łąki w godzinach rannych i popołudniowych. W ten sposób zwiększamy swoje szanse na uniknięcie bliskiego spotkania z pasożytem. Aby jeszcze bardziej zminimalizować ryzyko ugryzienia przez kleszcza, pamiętajmy o:

aby przed wyjściem z domu odpowiednio osłonić ciało, zakładając długie spodnie, bluzkę z długim rękawem, skarpety, a na głowę czapkę lub kapelusz. Nie zawsze jest to łatwe do zrealizowania, ponieważ ciężko w upalny dzień chodzić w długich spodniach czy bluzie, ale postarajmy się osłonić dziecko i siebie na tyle, na ile jest to możliwe,
w aptekach i wielu sklepach można dostać różnego rodzaju środku odstraszające owady, w tym także kleszcze. Warto zwrócić uwagę na spraye chroniące przed kleszczami, opaski na rączkę, plastry odstraszające owady, jak również urządzenia ultradźwiękowe,
nie wszystkie środki odstraszające kleszcze można stosować u dzieci, dlatego trzeba zapoznać się z opisem na etykiecie lub ulotce dołączonej do preparatu,
jeśli macie zwierzęta domowe, powinniście pamiętać o zabezpieczeniu również ich przed tymi pasożytami. Zwierzęta, a szczególnie psy i koty, nie tylko mogą przynieść w sierści kleszcza do mieszkania, ale również same mogą stać się jego ofiarą,
każdorazowo po powrocie z lasu, parku czy nawet placu zabaw, należy dokładnie obejrzeć ciało dziecka i swoje, a także wytrzepać ubranie.

Co zrobić, jeśli już zauważycie kleszcza wbitego w ciało?

Wbitego w ciało kleszcza powinniście jak najszybciej usunąć w całości. Nie wolno czekać, aż sam odpadnie. Im szybciej usuniecie kleszcza, tym mniejsze będzie ryzyko zakażenia.
Kleszcza możecie usunąć przy użyciu pęsety lub przeznaczonych do tego przyrządów, jak np. lasso czy kleszczołapki. Pamiętajcie, że tego pajęczaka nie wolno wykręcać palcami, szarpać, rozgniatać ani smarować tłuszczem i alkoholem, jak niegdyś zalecano.
Jeśli sami nie potraficie usunąć kleszcza u dziecka, bądź u siebie, powinniście poprosić o pomoc osobę, która ma już w tym doświadczenie. Po pozbyciu się kleszcza, uważnie obserwujcie miejsce na ciele, w które był wbity.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Za każdym razem, kiedy podejrzewacie, że kleszcz mógł być zarażony.
Kiedy w okolicy ukąszenia pojawił się rumień wędrujący (powiększająca się czerwona plama, którą zamyka „obręcz”). Rumień najczęściej się pojawia od 3 do nawet 60 dni od ukąszenia.
Przy pojawieniu się objawów takich jak: wysoka temperatura, powiększenie węzłów chłonnych, bóle mięśni i stawów, bóle głowy, dreszcze.
Przy każdym niepokojącym was objawie.

Kleszcze są niebezpieczne i sieją postrach wśród wielu osób, ale nie jest to powód, by zamykać się w domu w obawie przed ugryzieniem. Ważne jest, abyśmy mieli świadomość zagrożenia i wiedzieli, jak można się przed nimi chronić, jak je usunąć i na co zwrócić uwagę, w przypadku ugryzienia.