Co daje dzieciom wdzięczność?

Każdy z nas doświadczył w swoim życiu, bycia bezinteresownie obdarowany przez innych ludzi. Myśląc, o tym w ten sposób, mam na myśli przede wszystkim proste gesty, które przytrafiają się nam każdego dnia, kiedy ktoś powie nam „Dziękuję”, „Przepraszam”, „Miłego dnia” szczerze wyrażając swój akt życzliwości.

Wdzięczność, korzystnie wpływa, na dobrostan psychiczny człowieka, oraz na jego twórczy i społeczny rozwój (Gruszecka, 2013). Pojawia się ona wtedy, gdy dostajemy autentyczny akt życzliwości ze strony innych osób. Taka sytuacja może budzić w nas motywację, do działania na rzecz innych ludzi tworząc, w ten sposób spiralę obopólnych korzyści.

To dlatego, wdzięczność, tworzy między ludźmi struktury, w których ludzie nawzajem potrafią się wspierać, zamieniając się czasami rolami. I tak raz my wspieramy, a innym razem wspierają nas.

Wyrażenie przez nas wdzięczności jest skutecznym sposobem zwiększania zadowolenia w naszym życiu i czucia pozytywnych emocji związanych z przeszłością. Myśląc o pozytywnych emocjach, mam tutaj na myśli, takie emocje (w terminologii RTZ), które wiążą się po prostu z pozytywną oceną sytuacji i są dla nas przyjemne, czyli, że jakaś sytuacja została przeze mnie pozytywnie oceniona, a nie same emocje.

Badania amerykańskich psychologów społecznych, wykazują, że ludzie, którzy potrafią być wdzięczni, czerpią większą satysfakcję z życia, są pewniejsi siebie, potrafią szybciej uporać się z przeciwnościami losu, lepiej funkcjonują w społeczeństwie, mają optymistyczny styl wyjaśniania i łatwiej nawiązują relacje.

Chociaż intuicyjnie odczuwamy wdzięczność, za małe i duże rzeczy, dla małych dzieci może to być jeszcze trudna do zrozumienia emocja.  Jednak warto ją praktykować razem z dziećmi, mimo że u nich nie do końca jest odczuwalna od razu.

Odwołując się do badań amerykańskich podobno, kiedy dzieci poniżej szóstego roku życia otrzymują, tylko 20% wyraża z nich swą wdzięczność wobec innych jednak z wiekiem liczba ta zdecydowanie wzrasta aż do 80%. Wynika to z tego, że dzieci zaczynają rozwijać i doskonalić swoje umiejętności patrzenia na człowieka z empatią wraz z ich rozwojem.

Blisko wdzięczności pojawia się również pokora, rozumiana jako niska koncentracja na sobie, a wysoka na innych, przy jednoczesnym poczuciu własnej wartości mimo świadomości swoich ograniczeń i wad (Lubomirsky, 2011).

Tak, więc im więcej naturalnej praktyki wdzięczności dla dzieci, tym lepiej!

Badanie z 2019 roku opublikowane w Journal of Happiness Studies 1 wykazało, że wdzięczność wiąże się ze szczęściem u dzieci w wieku 5 lat. To oznacza, że zaszczepienie wdzięczności u dzieci w młodszym wieku może pomóc im wyrosnąć na szczęśliwych ludzi. Co może oznaczać, że w późniejszym czasie mogą być oni bardziej szczęśliwsi, mieć bardziej podejście optymistyczne do życia, lepsze wsparcie społeczne, lepsze zadowolenie ze szkół, rodzin, społeczności, przyjaciół i co bardzo ważne z samego siebie.

Mogą też być bardziej zaangażowani w pracę szkolną, hobby. Mogą być mniej zazdrośni, przygnębieni czy mniej konsumpcyjni niż ich mniej odczuwający wdzięczność koledzy, czy koleżanki.

Wdzięczne dzieci mają również tendencję do udzielania większego wsparcia społecznego innym.

Poczucie wdzięczności pozwala też im na skupieniu się na tym, co „tu i teraz”. Chodzi tutaj o wyrażenie wdzięczności za proste, zwykłe gesty, do których ma się dostęp każdego dnia. Ponieważ wyrażanie wdzięczności jest skutecznym sposobem zwiększania zadowolenia z życia i skupieniu się na pozytywnych emocjach, warto dzieciom wprowadzać proste ćwiczenia wdzięczności.

Na początku warto nauczyć dziecko, jak powiedzieć szczere i pełne wdzięczności „dziękuję”.

Sami w tej kwestii bądźmy również pozytywnym przykładem. Chodź, wielu z nas używa słowa „dziękuję” to niekoniecznie zawsze udaje się nam wyrazić, głębi swojej wdzięczności wobec tych, którzy okazali nam życzliwość. Dlatego sam wyrażaj wdzięczność za drobne rzeczy, których doświadczasz; może za ciepły obiad, za pyszną kawę, za ciepłą  wodę w kranie, za to, że czytasz, ulubioną książkę siedząc wygodnie w fotelu za to, że ktoś bliski zrobił dla ciebie coś miłego, że masz do kogoś zadzwonić, kiedy jest ci smutno.

Ja ostatnio poczułam wdzięczność za miejsce do parkowania, za dobre słowo, jakie usłyszałam, gdy się tego nie spodziewałam, za małą pomoc, za ciepły poranek, za uśmiech, jakim obdarowało mnie dziecko, za merdający na mój widok ogon “ Mani” psa moich przyjaciół itp.

Starajmy się również dziękować także samemu dziecku, kiedy autentycznie ją czujemy wobec niego. Okazuj mu wdzięczność taką, jakiej oczekujesz od niego „Dziękuję, że mnie wysłuchałeś”, „Dziękuję, że mi o tym powiedziałeś” itp.

W ten sposób same dzieci zaczną zauważać, że są ważne dla nas i że istnieją proste akty życzliwości, które wywołują poczucie wdzięczności u innych.

Naucz również dziecko dziękować i regularnie mówić “ Dziękuję”. Delikatnie też o niej przypominając na początku np. „Twój kolega zrobił ci miejsce, co możesz mu powiedzieć?, „Co powiesz babci za to, że poczęstowała cię ciastem, które tak lubisz?”.

Potraktuj, to jako pierwszy krok w tej nauce wdzięczności robiąc to z wielką delikatnością bez jej wymuszania, kiedy się jeszcze nie pojawi samoistnie u dziecka. Może ta forma pomorze dziecku zacząć rozpoznawać, kiedy inni dali mu coś, niezależnie od tego, czy jest to coś namacalnego, jak prezent czy bardziej abstrakcyjnego, jak czas czy swoją uwagę.

Sam dostrzegaj również te prospołeczne zachowania, kiedy dziecko okazuje wdzięczność bez twojej podpowiedzi np. „Naprawdę, podoba mnie się sposób, w jaki podziękowałeś koledze za to, że się z tobą podzielił klockiem”, „Miło, że pamiętasz o podziękowaniu nauczycielce, kiedy pomogła odszukać ci twój piórnik”.

Możesz również zachęcić dziecko do narysowania podziękowań dla osób, które dają im prezenty lub okazują im życzliwość. Twoje dziecko może pokolorować obrazek dla dziadka, który kupił mu prezent urodzinowy.

Zwracaj uwagę na chwile, kiedy dziecko jest dobre dla innych i mów mu to na bieżąco. Gdy pociesza smutnego kolegę, kiedy zaprasza kogoś do zabawy, kiedy rysuje samoistnie laurkę dla kogoś, kiedy docenia kogoś za to, że zaangażował się w wybranie prezentu dla niego, a nie skupia uwagi tylko na samym prezencie, czy kiedy chce same zaangażować się w akcję charytatywną organizowaną w przedszkolu.

Pomóż mu  też znaleźć sprawy, którymi jest zainteresowane, które go pasjonuje i pozwól mu wnieść swój wkład na swój własny, wyjątkowy sposób, wykorzystując swoje umiejętności i talenty w drodze do pielęgnowania wdzięczności.

Jak jeszcze możesz  zadbać o wdzięczność we własnym domu?

• wprowadzić wspólny rytuał dzielenia się z innymi jedną rzeczą, za którą jesteśmy wdzięczny w ciągu dnia
• założyć pudełko wdzięczności gdzie dzieci będą mogły wrzucać podyktowane i zapisane przez ciebie lub luźne zarysowane powody dziecięcej wdzięczności
• spiszcie również swoje pomysły na okazywanie wdzięczności innym

Ćwiczenie „Wdzięczność wobec innych”

Wdzięczność to pozytywne uczucie, które jest odpowiedzią na doświadczane dobro, chęcią odwzajemnienia się czy też podziękowania za coś. Pojawia się ono w momencie, kiedy doświadczamy życzliwości ze strony innych. Wdzięczność pobudza nas do działania na rzecz osób, które nas obdarowały czy były dla nas życzliwe. Pomaga nam również tworzyć grupy, w których ludzie wzajemnie się wspierają. Teraz pomyśl przez moment o swojej rodzinie, grupie w przedszkolu czy szkole i o tym, za co jesteś im wdzięczny. Następnie narysuj, tak jak potrafisz, w jaki sposób możesz okazać im swoją wdzięczność.

Komu jesteś wdzięczny?
Za co jesteś wdzięczny?
Jak możesz okazać wdzięczność tej osobie?