Alergia na laktozę u dziecka

Nietolerancja laktozy może objawiać się u dzieci już od najwcześniejszych dni życia. Noworodek i niemowlę ma ograniczone możliwości sygnalizowania swoich dolegliwości, jednak dzieci w wieku przedszkolnym czy wczesnoszkolnym opisują objawy nietolerancji laktozy jako ból brzucha, wzdęcia czy kolki, które pojawiają się po spożyciu mleka lub jego pochodnych.

Skąd biorą się alergie?

Alergia bywa nazywana chorobą cywilizacyjną i nie ma w tym zbyt wiele przesady. Odsetek osób (zarówno dorosłych, jak i dzieci), które cierpią z jej powodu, rośnie z każdym rokiem. Choćby z tego względu można powiedzieć, że zjawisko to staje się coraz bardziej problematyczne i należy skutecznie mu przeciwdziałać.

Jeśli chodzi o podłoże tej choroby, brak jest jednego, określonego czynnika, który by wywoływał alergię. Naukowcy uważają, że za to schorzenie odpowiada w dużej mierze stopień urbanizacji obecnego świata, ale również zmiany, jakie zachodzą w ludzkim organizmie. Część uczonych upatruje się źródła problemów również w… nadmiernej higienie. Codzienne kąpiele, sprzątanie pomieszczeń, dokładne mycie żywności przed spożyciem – to obecnie nasza codzienność. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu życie nie do końca wyglądało w ten sposób.

Kolejną kwestią, która jest wymieniana jako przyczyna powstawania alergii, jest stopień przetworzenia żywności. Różnego rodzaju substancje dosmaczające, ale również barwniki i inne – sprawiają, że pożywienie może stać się czynnikiem uznawanym przez ludzki organizm za zagrożenie.

Nietolerancja laktozy – przyczyny

Wyżej wymieniliśmy, skąd się biorą ogólne kłopoty z alergią, zatem przyszedł czas na kilka słów konkretnie o laktozie. Jest to cukier, który znajduje się w mleku (również ludzkim), a do jego nietolerancji dochodzi najczęściej w momencie gdy w organizmie człowieka brakuje laktazy. Laktaza z kolei jest enzymem, który odpowiada za rozkład laktozy. Kiedy enzymu brakuje – laktoza nadmiernie gromadzi się w ciele człowieka i powoduje przykre dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Jako że ulega ona fermentacji dopiero w jelicie grubym, dochodzi do wytwarzania się gazów oraz kwasów w tym fragmencie ludzkiego ciała. Dziecko zaczyna uskarżać się na kłopoty z wypróżnianiem, biegunkę, ból brzucha i wiele innych dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Co ciekawe, również nadmiar enzymu odpowiedzialnego za trawienie laktozy może doprowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej. Zasadniczo jednak przyjmuje się, że kłopoty z trawieniem laktozy występują w przypadku zaburzenia wydzielania laktazy.

Czym może objawiać się nietolerancja laktozy?

Niestety, jednoznaczne określenie nietolerancji laktozy bywa trudne, jako że jej objawy są nieswoiste i mogą kojarzyć się z wieloma innymi schorzeniami. Dlatego też zdarza się, że nim rodzice i lekarze dojdą do przyczyny problemu, mały pacjent cierpi przez pewien czas.

Wśród objawów charakterystycznych dla nietolerancji laktozy, wskazać można:

– wzdęcia,

– biegunkę,

– nadmierną ilość gazów,

– uczucie przelewania się w brzuchu,

– wymioty czy nudności,

– kolki,

– ból brzucha.

Wzdęcia są jednym z najbardziej podstawowych objawów nietolerancji laktozy, podobnie jak zespołu jelita drażliwego. Z tego względu, w wielu przypadkach pacjent jest błędnie diagnozowany w początkowej fazie choroby. Za wzdęcia odpowiada fermentowanie cukrów w jelitach. Długofalowe ograniczenie spożywania mleka i jego pochodnych poprawia sytuację związaną ze wzdęciami i przynosi pacjentowi ulgę. Doraźnie można w takim przypadku stosować środki rozbijające gazy, oparte na symetykonie.

Biegunka należy do jednego z najmniej przyjemnych objawów i może bardzo uprzykrzyć dziecku życie. Prawdopodobnie jako jedyny objaw pozwala nieco „rozpoznać” chorobę, gdyż biegunki wywołane nietolerancją laktozy charakteryzują się specyficznym, lekko kwaskowatym zapachem.

Nadmierną ilość oddawanych gazów trudno zmierzyć, gdyż każdy organizm jest nieco inny. I tak, część osób będzie oddawać znaczne ilości gazów bez większej przyczyny zdrowotnej, podczas gdy inni – nie będą tego robić właściwie w ogóle. Jeśli jednak zauważasz u dziecka zwiększoną ilość gazów po spożyciu mleka, istnieje duża szansa, że masz do czynienia z nietolerancją laktozy u swojej pociechy.

Przelewanie się w brzuchu jest łatwo słyszalne również u dzieci, które nie potrafią jeszcze wyrazić swoich dolegliwości. To odgłos przypominający burczenie w brzuchu, jednak niezwiązany z uczuciem głodu. Jeśli nie masz pewności, czy u Twojej pociechy występuje ten objaw, spróbuj przyłożyć ucho do jego brzucha i nasłuchuj. Jeżeli dźwięk pracy jelit jest słyszalny zbyt mocno i przypomina charakterystyczne bulgotanie czy przelewanie, to kolejny objaw schorzenia.

Wymioty bądź nudności występują stosunkowo rzadko i są raczej związane z dość zaawansowaną formą nietolerancji laktozy. Pamiętaj jednak, że nie każde objawy tego typu muszą być związane z laktozą – musi zajść związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy spożyciem mleka i dolegliwością żołądkową.

Kolki występują głównie u najmłodszych dzieci. Co istotne, nietolerancja laktozy może dotyczyć zarówno mieszanek mleka modyfikowanego, jak i mleka matki. W tym pierwszym przypadku można przejść na mieszankę bez laktozy, w drugim, jeśli objawy nie są nasilone – zaleca się ewentualnie przejście na dietę bezmleczną u matki.

Ból brzucha jest kolejnym z objawów, który niestety można przypisać wielu schorzeniom. Jeśli jednak podejrzewasz u swojego dziecka nietolerancję laktozy, obserwuj, czy dolegliwości nasilają się bezpośrednio po spożyciu potencjalnego alergenu.

Jak zdiagnozować chorobę?

Jak wspomnieliśmy powyżej, objawy nietolerancji laktozy są na tyle nieswoiste, że mogą pojawić się trudności w jej zdiagnozowaniu. Na szczęście, jeśli lekarz podejrzewa to schorzenie u swojego pacjenta, ma możliwość wykonania kilku badań, które pomogą wykluczyć lub potwierdzić diagnozę. Wśród nich wskazać można:

– test obciążenia laktozą (doustnie),

– wodorowy test oddechowy,

– test pH stolca,

– próbę eliminacyjną.

Istnieją także metody takie jak badanie molekularne zaburzenia genu laktazy, jednak tego typu testy stosuje się głównie w odniesieniu do dorosłych.

W jaki sposób leczy się nietolerancję laktozy?

Niestety, jeśli dziecko posiada stwierdzoną, wrodzoną nietolerancję laktozy, jedynym działaniem, jakie można podjąć, by w pełni skutecznie walczyć z chorobą – jest stuprocentowe wyeliminowanie mleka z diety chorego do końca życia. Tylko w ten sposób można poradzić sobie ze schorzeniem, nie maskując jego objawów.

Co istotne, pacjenci z wrodzoną nietolerancją laktozy nie są w stanie przyjmować nawet niewielkich ilości mleka. Ewentualne próby wdrażania tego pokarmu mogą powodować wyżej wskazane, przykre dolegliwości, a na dłuższą metę – prowadzić w konsekwencji do przykrych schorzeń.

Doraźnie, można jednak stosować tabletki z laktazą, które umożliwiają zwiększenie tolerancji tego cukru w organizmie. Nie jest to rozwiązanie, które można wdrożyć na stałe, jednak w przypadku szczególnych okazji – istnieje taka możliwość.

Jeśli zaś chodzi o osoby z wtórną nietolerancją laktozy – leczy się ją głównie poprzez tymczasową eliminację tego składnika z diety. Wystarczy, że dziecko zaprzestanie jego spożywania do momentu, w którym ustąpią schorzenia jelit, jakie zostały wywołane przez fermentację laktozy. Badania wskazują, że po pełnej regeneracji – objawy powinny w pełni ustąpić.

Warto pamiętać, że u dzieci z nietolerancją laktozy, mogą występować niebezpieczne choroby, które są bezpośrednio powiązane z brakiem składników odżywczych, jakich dostarcza mleko. Wśród nich wskazać można osteoporozę, nadczynność przytarczyc i krzywicę. Dlatego też należy zadbać o dostarczanie wapnia w innej, bezmlecznej formie. Składnik ten jest niezbędny dzieciom do prawidłowego wzrostu oraz rozwoju. Brak możliwości przyjmowania wapnia w mleku sprawia, że opiekun musi zadbać o włączenie go do diety za pośrednictwem innych składników pokarmowych. W innym wypadku, schorzenie to może nieść za sobą jeszcze poważniejsze konsekwencje zdrowotne.