Witamina D Klucz do mocnych kości

Witamina D to niezbędny element w procesie wchłaniania wapnia, który jest budulcem naszych kości. To dzięki mocnym i zdrowym kościom możemy jako dzieci biegać, bawić się, jako dorośli pracować i uprawiać rozmaite sporty, a jako seniorzy cieszyć się sprawnością, bez ryzyka złamań.

Większość z nas wie, że wapń jest istotny w procesie budowania mocnych kości – to on jest głównym składnikiem mineralnym naszego ciała, znajduje się w kościach i zębach, którym nadaje twardość. Cały proces budowania kości wspiera witamina D, która pełni kluczową rolę w metabolizmie wapnia i fosforu. Jest zatem niezbędna do prawidłowego rozwoju kośćca oraz pełni wiele ważnych fizjologicznych funkcji w naszym organizmie (1). Wpływa także na odporność, ma znaczenie w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym – zmniejszając ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe, cukrzycę, nadciśnienie, choroby autoimmunologiczne, metaboliczne, a nawet choroby nowotworowe.

Witamina D – szczególnie ważna w diecie dzieci
Zapotrzebowanie na witaminę D dla dzieci powyżej pierwszego roku życia wynosi 400–1000 IU w zależności od masy ciała. Dostarczenie takich ilości witaminy D nie jest jednak łatwe. W wielu krajach europejskich, także w Polsce, niedobór witaminy D jest powszechny (2). Uważa się, że przeszło 90% dorosłych Polaków ma niedostateczne wysycenie organizmu tą witaminą (3), a aż 98% polskich czterolatków ma jej niedobory w diecie (4). Niedobór witaminy D skutkuje zmniejszeniem wchłaniania wapnia o ponad 50% (5). Zbyt niskie spożycie wapnia u dzieci prowadzi do osłabionego wzrostu kości. Tymczasem badania wśród polskich czterolatków pokazują, że niedobory wapnia w diecie dotyczą 50% dzieci. U dzieci niedobór zarówno wapnia jak i witaminy D może przyczyniać się do problemów związanych z układem kostnym.

Witamina D poszukiwana!
Witaminę D możemy dostarczyć organizmowi na kilka sposobów. W okresie letnim powstaje w naszej skórze pod wpływem słońca. Niestety, coraz mniej czasu spędzamy na świeżym powietrzu, a w obawie przed chorobami skóry korzystamy z kremów z filtrami UV i tym samym blokujemy mechanizm wytwarzania witaminy D. Dlatego warto zadbać o to, by w diecie dziecka znalazły się produkty, które zawierają tę witaminę. Niestety ich lista nie jest długa: witaminę D znajdziemy głównie w tłustych rybach, np. w węgorzu, śledziu, pstrągu (6), w tranie, czyli tłuszczu z wątroby niektórych ryb. Mniejsze ilości znajdziemy w jajach oraz produktach, do których specjalnie dodano witaminę D (7). Należą do nich m.in. produkty mleczne, które zawierają także wapń. Większość z nas nie spożywa wystarczająco dużo produktów bogatych w witaminę D, co sprawia, że jej niedobory są powszechne. Właśnie dlatego należy ją również suplementować, czyli dostarczać poza dietą (8). Dzieci powyżej pierwszego roku życia powinny suplementować witaminę D w ilości 600–1000 IU dziennie w zależności od masy ciała, w miesiącach od września do kwietnia oraz przez cały rok, przy niewystarczającym nasłonecznieniu w okresie lata9. Nie zapominajmy jednak, by dostarczać dzieciom również odpowiednią ilość wapnia. Właśnie połączenie witaminy D i wapnia wspomaga prawidłowy rozwój kości u dzieci.

Karolina Jaworska
Dietetyk

1 Gajewska D. Podstawy Żywienia i Dietoterapia. Elsevier, 11th edition, 2010, 114-115.
2 Witamina D –źródła i wpływ na zdrowie, Wszechnica Żywieniowa, dr inż. Elżbieta Wierzbicka, Katedra Żywienia Człowieka SGGW, Warszawa, 17 czerwca 2015 r.
3 Płudowski P. i wsp. Ocena stanu zaopatrzenia w witaminę D w populacji osób dorosłych w Polsce, Standardy medyczne/Pediatria, 2014, T.11, 609-617.
4 Gajewska D. Podstawy Żywienia i Dietoterapia. Elsevier, 11th edition, 2010, 114- 115.
5 Jasik A. i wsp., Postępy Nauk Med. 2008, 1, 8-13.Renc P. Album produktów wzbogaconych w witaminę D i wapń, Katedra Żywienia Człowieka, 2014.
6 Renc P. Album produktów wzbogaconych w witaminę D i wapń, Katedra Żywienia Człowieka, 2014.
7 Witamina D – źródła i wpływ na zdrowie, Wszechnica Żywieniowa, dr inż. Elżbieta Wierzbicka, Katedra Żywienia Człowieka SGGW, Warszawa, 17 czerwca 2015 r.
8 Szajewska H. i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy medyczne/Pediatria, 2014, T.11, 321-334