Świat Parentingu – blog dla rodziców. "Świat Przedszkolaka" i "Świat Pierwszoklasisty" czasopisma dla rodziców dostępne w EMPIKU za 4.99 + bezpłatne archiwum online.
Czym jest Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka? Do kogo adresowany jest program i kto może skorzystać z takiej pomocy? Jakie kroki należy podjąć w celu zapewnieniu dziecku wsparcia w postaci wczesnego wspomagania?
Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka (WWRD) to program, który cieszy się dużym zainteresowaniem ze strony rodziców i osób na co dzień stykających się z nieprawidłowościami w rozwoju dzieci. Coraz więcej placówek posiada w swojej ofercie zajęcia wczesnego wspomagania, co jest dobrą wiadomością, ponieważ zapotrzebowanie jest ogromne.
Kiedy rodzi się dziecko, życie rodziny zmienia się całkowicie. Nowe obowiązki, nowe role społeczne, gratulacje, pytania, rozmowy. Może się, jednak zdarzyć, że coś wzbudzi nasz niepokój lub ktoś zwróci uwagę na jakieś odstępstwa od normy u dziecka. Rodzice często słyszą opinie innych „proszę się nie martwić”, „ma jeszcze czas”, „wyrośnie z tego”.
Każde dziecko rozwija się w nieco innym tempie, jednak wszystkie wątpliwości i niepokojące zjawiska powinny być wyjaśnione. W takiej sytuacji należy udać się do lekarza pediatry lub specjalisty, który zwróci uwagę na fakt, że być może zachodzi potrzeba wczesnego wspomagania rozwoju i skieruje rodzinę do odpowiedniej placówki w celu dalszej, szczegółowej obserwacji. Założeniem WWRD jest jak najwcześniejsze wykrycie nieprawidłowości w rozwoju dziecka, korygowanie ich poprzez wprowadzenie odpowiednich oddziaływań, uwzględnionych w planie terapeutycznym. Wielospecjalistyczne podejście ma na celu niesienie pomocy dziecku z niepełnosprawnością lub innymi deficytami rozwoju, a także wsparcie jego rodziny.
Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci organizowane jest zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. z 2017 r., poz. 1635).
Warto zaznaczyć, że dostęp do bezpłatnych zajęć terapeutycznych w ramach WWRD jest możliwy po uzyskaniu opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, wydawanej przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Od 1 lutego 2017 roku opinię taką mogą wydać wyłącznie zespoły opiniujące, działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym specjalistycznych.
Jeżeli rodzic jest zaniepokojony rozwojem dziecka powinien zgłosić się do poradni w swoim mieście lub gminie, gdzie zostanie przeprowadzona dokładna obserwacja dziecka, a następnie wydana opinia o potrzebie (lub braku potrzeby) wczesnego wspomagania rozwoju. Postępowanie zmierzające do objęcia dziecka wczesnym wspomaganiem rozwoju zawiera cztery kroki:
1. Zgłoszenie do poradni psychologiczno–pedagogicznej.
2. Wypełnienie wniosku o wydanie opinii o Wczesnym Wspomaganiu Rozwoju Dziecka.
3. Zgłoszenie się z dzieckiem na badanie w poradni.
4. Po otrzymaniu opinii o potrzebie wczesnego wspomagania – zgłoszenie się do placówki, która realizuje program WWRD (np. przedszkola, poradnie).
WWRD, może być organizowane w podmiotach, o których mowa w art. 127 ust. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 – Prawo oświatowe. Zajęcia realizowane w ramach programu WWRD mogą odbywać się w placówkach, które spełniają odpowiednie warunki, czyli posiadają odpowiednie zaplecze materialne, w tym: posiadają pomieszczenia wyposażone w sprzęt specjalistyczny i pomoce dydaktyczne do prowadzenia zajęć oraz dysponują zespołem specjalistów, posiadających kwalifikacje do prowadzenia zająć w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Obecnie WWRD organizowane jest głównie w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, poradniach psychologiczno- pedagogicznych zarówno publicznych jak i niepublicznych oraz szkołach. Istnieje również możliwość prowadzenia zajęć w ramach WWRD w domu rodzinnym dziecka, co praktykowane jest w szczególności wtedy, kiedy dziecko nie ukończyło trzeciego roku życia.
Zakres WWRD może dotyczyć m.in.:
• rozwoju motorycznego: motoryka duża i mała oraz grafomotoryka;
• stymulacji polisensorycznej;
• rozwoju mowy i języka;
• orientacji i poruszania się w przestrzeni;
• usprawnienia widzenia i słuchu;
• umiejętności samoobsługi i funkcjonowania w środowisku;
• komunikacji z otoczeniem i funkcjonowania w relacjach.
Nie tylko terapia psychologiczno-pedagogiczna i logopedyczna
Wśród proponowanych form działania przeważa wspomaganie psychologiczno-pedagogiczne (stymulujące rozwój sfery poznawczej, społeczno-emocjonalnej – oddziaływania ogólnorozwojowe) oraz logopedyczne (ukierunkowane na rozwój mowy i stymulowanie jej funkcji komunikacyjnej). Jednak warto zwrócić uwagę, że możliwości jest znacznie więcej. Oprócz terapii psychologiczno-pedagogicznej, logopedycznej, które niewątpliwie są bardzo istotne w procesie rozwoju dziecka, istnieje możliwość skorzystania z wielu innych, mniej popularnych form wspomagania. Są to m.in. integracja sensoryczna, arteterapia, bajkoterapia, hipoterapia, dogoterapia, muzykoterapia, terapia ręki, zajęcia ruchowe wpływające korzystnie na rozwój dużej motoryki, grupowe zajęcia uspołeczniające (w celu rozwijania umiejętności społecznych zajęcia mogą być prowadzone w grupie do 3 dzieci objętych WWRD z udziałem ich rodzin).
Wybór odpowiedniej formy pracy zależy od analizy funkcjonowania dziecka oraz określenia, jaki rodzaj pomocy okaże się najbardziej odpowiedni dla dziecka i jego rodziny.
Integracja sensoryczna to proces polegający na odebraniu bodźca z otoczenia, dokonania jego interpretacji w celu wytworzenia prawidłowej reakcji. Zaburzenia w tym zakresie przejawiają się m.in. nadwrażliwością – dzieci nie lubią być przytulane, głaskane, przeszkadzają im w większym stopniu niż innym metki w ubraniach, nie lubią nosić obcisłych rzeczy oraz dotykać niektórych przedmiotów. Innym zaburzeniem jest podwrażliwość, czyli potrzeba silnych bodźców i stymulacji np. wpatrywanie się w migające światła, głośne słuchanie muzyki tuż przy uchu, zbyt silna reakcja, nieadekwatna do odebranego bodźca np. uderzanie, zgniatanie lub rzucanie przedmiotami. Kolejnymi sygnałami, które mogą zwrócić uwagę rodziców, są problemy z jedzeniem, z zasypianiem, częsty płacz, grymaszenie czy hałasowanie.
Terapia integracji sensorycznej cieszy się coraz większą popularnością i zainteresowaniem ze strony rodziców. Myślę, że jest to spowodowane przez sposób prowadzenia zajęć. Podczas indywidualnych spotkań terapeuta w formie zabawy skłania dziecko do wykonywania konkretnych aktywności, mających na celu stymulowanie jego mózgu. Czas trwania takich zajęć to około 45–60 minut, jednak jest on dostosowany do potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka.
Innym rodzajem terapii realizowanym w ramach WWRD może być muzykoterapia. Podczas zajęć z muzykoterapeutą wykorzystuje się muzykę oraz jej elementy w celu polepszenia komunikacji, usprawnieniu ekspresji werbalnej i niewerbalnej, wydłużenia czasu koncentracji oraz polepszenia funkcjonowania w sferze zarówno fizycznej jak i psychicznej.
Ciekawą propozycją są również zajęcia ze zwierzętami: np. hipoterapia. Są to ukierunkowane działania terapeutyczne, mające wpływ na poprawę funkcjonowania dziecka zarówno w sferach kondycji fizycznej, emocjonalnej jak również poznawczej oraz społecznej. Odpowiednio przygotowany koń stanowi nieodłączną część procesu terapeutycznego. Kolejnymi zajęciami, o których warto wspomnieć jest dogoterapia, czyli zajęcia z udziałem psa. Takie aktywności sprzyjają wyciszeniu i uspokojeniu oraz nauce wyrażania i rozumienia emocji. Istotą zajęć jest nawiązanie psychicznej więzi ze zwierzęciem.
Terapia ręki to wszelkiego rodzaju oddziaływania mające na celu usprawnienie małej motoryki oraz pracy całej ręki. Podczas zajęć terapeuta pracuje z dzieckiem m.in. nad regulacją napięcia w obrębie ręki, postawą ciała, wykonywaniem czynności manualnych, chwytem pisarskim, czy grafomotoryką, czyli pisaniem.
Jeszcze inną możliwością jest bajkoterapia, czyli zajęcia wykorzystujące bajki w celu terapeutycznym. Takie działania pomagają rozwinąć dziecięcą wyobraźnię, uczą wyrażania emocji oraz radzenia sobie z nimi. Bajkoterapia pomaga uporać się z sytuacjami dotychczas wywołującymi lęk lub smutek, zmieniając ich obraz na pozytywny.
Powyżej wymieniłam tylko kilka rodzajów terapii, jaka może być organizowana w ramach Wczesnego Wspomagania
Rozwoju Dziecka, jednak gama zajęć jest ogromna. Dokonując analizy potrzeb dziecka należy wybrać zajęcia, które w największym stopniu przyczynią się do wparcia jego rozwoju w określonych sferach. W ramach programu WWRD dzieciom przysługuje od 4 do 8 godzin zajęć miesięcznie. Ilość godzin zależy od potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka.
Program wczesnego wspomagania rozwoju zakłada również wsparcie dla rodzin dzieci objętych jego działaniem. Co za tym idzie, podczas trwania oddziaływań (najdłużej do rozpoczęcia nauki szkolnej) rodzice muszą mieć stworzone warunki do konsultacji z zespołem pracującym z dzieckiem. Co więcej, kontakt z rodziną powinien uwzględniać przekazywanie zaleceń do pracy z dzieckiem w domu, ponieważ każda terapia wymaga spójności, systematyczności, a wspólna praca (na zajęciach i w środowisku domowym) tworzy podstawy osiągnięcia zamierzonych celów. Terapeuci często proponują zadania do wykonywania wspólnie z dzieckiem w domu, które nie są dodatkowym obciążeniem, ale mogą okazać się świetną zabawą, jednocześnie usprawniając zaburzone funkcje dziecka.
Wczesne działanie zwiększa szansę na sukces
W całym procesie rozpoczęcia udzielania dziecku pomocy, niezwykle ważny jest moment zauważenia problemu. Im wcześniej zostanie rozpoczęta interwencja, tym większe szanse na znaczną poprawę funkcjonowania lub nawet całkowite wyeliminowanie występujących trudności. Zdecydowanie bardziej efektywna jest terapia dziecka, którego nieprawidłowe nawyki kształtowane są od kilku tygodni, niż takiego, u którego błędne wzorce stały się już przyzwyczajeniem i są utrwalane latami. Mimo tego, że druga sytuacja jest trudniejsza, warto korzystać z wczesnego wspomagania, dzięki czemu dziecko pracując nad zaburzonymi funkcjami zapobiega pogłębianiu trudności.
Magdalena Bratman
Terapeuta pedagogiczny, terapeuta wspomagania rozwoju dziecka, terapeuta ręki
„Effectis” – placówka powstała z inicjatywy doświadczonych i dobrze zorientowanych w temacie zaburzeń ze spektrum autyzmu rodziców, którzy zmagają się z autyzmem swojego dziecka na co dzień. W połączeniu sił z kadrą wykwalifikowanych terapeutów oraz specjalistów, powstało wyjątkowe miejsce, niosące pomoc dzieciom z ASD i ich rodzinom.
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. more information
The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.
