Higiena jamy ustnej u przedszkolaka

Odpowiednia dbałość o higienę jamy ustnej jest kluczowa dla zachowania zdrowych zębów. Choć nasze mamy czy babcie zapewne są nieco zdziwione bieżącymi praktykami, stomatologowie nie pozostawiają złudzeń: aby dziecko (a później również dorosły) mogło cieszyć się zdrowymi zębami jak najdłużej, konieczne jest zachowanie perfekcyjnej dbałości już od pierwszego zęba. O czym należy pamiętać podczas pielęgnacji uzębienia u przedszkolaka?

 

Nie czekaj na komplet zębów

Higiena jamy ustnej jest bardzo istotna już od maleńkości. Nawet dzieciom, które nie mają jeszcze zębów, warto codziennie przecierać dziąsła kawałkiem gazy, by utrzymać jego jamę ustną w odpowiednim stanie. Podobnie zresztą wygląda kwestia mycia pierwszych mlecznych ząbków: zabieg ich mycia należy rozpocząć już po pojawieniu się pierwszego ząbka. Wcześniejsze przecieranie dziąseł przy pomocy gazy pomoże przyzwyczaić malucha do zabiegów higienicznych.

Niegdyś rodzice wychodzili z nie do końca prawidłowego założenia, że zęby mleczne i tak wypadną, zatem nie ma co męczyć dziecka zabiegami pielęgnacyjnymi. Tymczasem obecny stan wiedzy jasno wskazuje, że nieleczona próchnica zębów mlecznych może przejść na te stałe, doprowadzając do dużych uszkodzeń. Warto pamiętać, że proces wypadania zębów mlecznych i wyrastania zębów stałych jest długotrwały i może zająć nawet około 6 lat. Co za tym idzie – przeniesienie próchnicy z zębów mlecznych na stałe jest nie tyle prawdopodobne, co nieuniknione.

Kiedy pierwsze odwiedziny u stomatologa?

Wiadomo już, że o zęby mleczne również należy dbać, podobnie jak o te stałe. Kiedy jednak udać się na pierwszą wizytę stomatologiczną? Uważa się, że specjalista powinien zajrzeć do buzi dziecka w okolicach pierwszego roku życia, jeśli jednak maluch wciąż nie ma ząbków – wizytę można odsunąć w czasie o miesiąc czy dwa. Później wizyty kontrolne należy powtarzać w takiej samej częstotliwości jak w przypadku dorosłych: dwa razy do roku.

Wyjątkiem jest sytuacja, w której dziecko kończy roczek, a w jego buzi trudno jest dostrzec jakiekolwiek oznaki ząbkowania. W takiej sytuacji warto udać się do stomatologa właśnie w okolicach pierwszych urodzin dziecka, by ten sprawdził, czy u malucha pojawiły się w ogóle zawiązki zębowe.

Szczoteczka do zębów dla przedszkolaka

Dobór prawidłowej szczoteczki do zębów jest bardzo istotny z punktu widzenia prawidłowej dbałości o higienę jamy ustnej. Wybierając szczoteczkę dla kilkulatka, należy pamiętać, że powinna ona charakteryzować się kilkoma cechami:

– mieć nieco zaokrągloną główkę,

– być wyposażona w stosunkowo szeroki trzonek,

– być wykonana z miękkiego tworzywa sztucznego.

Warto pamiętać, że dziecko może korzystać z manualnej, elektrycznej lub sonicznej szczoteczki prawidłowo dobranej do jego wieku. Na szczęście producenci maksymalnie ułatwiają zakup odpowiedniego modelu poprzez określenie na opakowaniach szczoteczek przybliżonego wieku, w jakim dziecko powinno z niej korzystać.

Nieodpowiednio dobrana szczoteczka może doprowadzić do jednej z dwóch sytuacji: do tego, że zęby nie będą odpowiednio oczyszczone lub do uszkodzenia dziąseł, związanego z tym bólu i ogólnego zniechęcenia malucha do mycia zębów. W związku z tym należy dokładniej zastanowić się przed wyborem modelu.

Jaka pasta do zębów dla dziecka?

Higiena jamy ustnej jest trudna (o ile nie niemożliwa) do utrzymania, jeśli dziecko nie korzysta z pasty do zębów. Podobnie jak szczoteczka, również i pasta powinna być odpowiednio dobrana do wieku dziecka. Przyjmuje się, że przedszkolaki w wieku od 3 do 6 lat powinny korzystać z pasty zawierającej 1000 ppm (cząstki na milion części) fluoru. Objętościowo, maluch powinien nałożyć na szczoteczkę pastę w ilości przybliżonej do rozmiaru ziarnka grochu.

Należy pamiętać, że podczas gdy pierwsze pasty dla maluchów z reguły są dobrane pod kątem składu tak, by szkrab nie musiał płukać jamy ustnej (ze względu na brak umiejętności) – te przeznaczone dla przedszkolaków zazwyczaj już tego wymagają. Aby mieć pewność, do której kategorii należy posiadana pasta, należy przeczytać informację zawartą na opakowaniu. Źle dobrana pasta i brak odpowiedniego usunięcia jej pozostałości z buzi może dać efekt odwrotny do zamierzonego i pogorszyć stan zębów.

Szczotkowanie zębów – jak powinno przebiegać?

Wybór odpowiedniej szczotki oraz pasty to tylko początek: bez prawidłowej techniki mycia zębów trudno jest mówić o higienie jamy ustnej przedszkolaka. Przede wszystkim dziecko powinno myć zęby minimum dwa razy dziennie: rano i wieczorem. Jeśli jest taka możliwość i maluch lubi tę czynność, można także wyszczotkować zęby po obiedzie. Nie jest to jednak konieczność, a jeżeli dla przedszkolaka poranne i wieczorne mycie zębów wydaje się być już wystarczająco trudne – nie należy dziecka nakłaniać do intensywniejszej dbałości o higienę: to może doprowadzić do jego zniechęcenia.

Można wskazać na kilka technik szczotkowania zębów, jednak my przedstawimy tę, która jest najprostsza i tym samym przedszkolak – pod nadzorem rodzica – powinien być w stanie choćby częściowo samodzielnie umyć zęby. Technika ta jest nazywana kółeczkową (lub Fonesa czy okrężną) i polega na wykonywaniu okrężnych ruchów na przedniej powierzchni zębów (tej, która styka się z wargami oraz policzkami). Na części żującej zębów natomiast wykonuje się ruchy szczotkowania (posuwiste). Dzięki takiej technice mycia zębów, można liczyć na stosunkowo łatwe i szybkie usunięcie pozostałości pokarmu z powierzchni zębowych. Metoda kółeczkowa jest polecana głównie przy myciu zębów mlecznych, gdyż jest prosta, co sprawia że z jej zastosowaniem poradzi sobie duża część dzieci, a także wszyscy rodzice, myjący zęby swoim pociechom.

Higiena jamy ustnej a prawidłowa dieta

Warto pamiętać, że oprócz podstawowych zabiegów higienicznych i cyklicznych wizyt u stomatologa, dla zachowania prawidłowego stanu zębów niezbędna jest również prawidłowa dieta. Aby zęby były zdrowe i mocne, a także odporne na próchnicę, dieta przedszkolaka powinna być bogata w witaminy i minerały i stosunkowo uboga w cukry. Dodatkowo, w miarę możliwości warto ograniczać spożywanie niezdrowych przekąsek pomiędzy posiłkami.